تنگی کانال نخاع یک بیماری است که در آن فضایی که نخاع و اعصاب آن را درون ستون فقرات محصور میکند، کاهش مییابد و باعث فشار بر روی این ساختارهای حساس میشود. این بیماری میتواند در هر قسمتی از ستون فقرات رخ دهد، اما معمولا در ناحیه گردن یا کمر بیشتر دیده میشود. تنگی کانال نخاع میتواند علائم مختلفی را از جمله درد، بیحسی، ضعف، تغییرات عملکرد مثانه و روده و مشکلات در راه رفتن ایجاد کند. در این مقاله به بررسی علائم، انواع و روشهای درمان این بیماری میپردازیم و به این سوال میپردازیم که آیا حجامت برای تنگی کانال نخاع موثر است یا خیر ؟
علائم تنگی کانال نخاع
علائم تنگی کانال نخاع بستگی به موقعیت و شدت تنگی و ناحیهای که فشار قرار گرفته دارد. برخی از علائم رایج این بیماری عبارتند از:
- درد در ناحیهای از ستون فقرات یا در بازوها، دستها، پاها یا رانها
- بیحسی یا مورمور زدن در بازوها، دستها، پاها یا رانها
- ضعف در عضلات بازوها، دستها، پاها یا رانها
- تغییرات در عملکرد مثانه و روده، مانند ادرار ناخودآگاه یا مشکلات در دفع مدفوع
- مشکلات در راه رفتن، مانند لنگیدن، عدم تعادل یا دردی که با استراحت کاهش مییابد
- تنگی نفس، در موارد نادر که تنگی در ناحیه قفسهسینه رخ دهد
علائم ممکن است به صورت تدریجی یا ناگهانی ظاهر شوند و ممکن است با فعالیتهایی که فشار بر روی ستون فقرات را افزایش میدهند، مانند ایستادن، راه رفتن یا خم شدن، تشدید شوند. برخی از افراد ممکن است علائمی نداشته باشند یا علائم خفیفی داشته باشند که با درمانهای غیرجراحی کنترل میشوند.
انواع تنگی کانال نخاع
تنگی کانال نخاع میتواند در نقاط مختلف ستون فقرات رخ دهد و بسته به موقعیت و علت آن، در دستهبندیهای مختلفی قرار میگیرد. در اینجا به معرفی انواع رایج تنگی کانال نخاع میپردازیم:
- تنگی مرکزی کانال نخاع: این نوع تنگی زمانی رخ میدهد که فضای مرکزی کانال نخاعی که نخاع در آن قرار دارد، باریک شود. این میتواند ناشی از رشد زیادی استخوان، فتق دیسک، رشد تومور، التهاب یا عوامل دیگر باشد. این نوع تنگی میتواند سبب فشار بر روی نخاع و اعصاب ریشهای شود. اعصاب ریشهای اعصابی هستند که از نخاع خارج شده و به دستها، پاها و اندامهای دیگر میرسند. تنگی مرکزی کانال نخاع میتواند در هر قسمت از ستون فقرات رخ دهد، اما معمولا در ناحیه کمری بیشتر دیده میشود.
- تنگی لامینا کانال نخاع: این نوع تنگی زمانی رخ میدهد که لامینا، بخش پشتی مهرهها، باریک شود. لامینا یک استخوان نازک است که از پشت ستون فقرات به سمت جلو میرود و کانال نخاعی را احاطه میکند. تنگی لامینا میتواند ناشی از رشد زیادی استخوان، رشد تومور، کیست یا عوامل دیگر باشد. این نوع تنگی میتواند سبب فشار بر روی نخاع و اعصاب ریشهای شود. تنگی لامینا میتواند در هر قسمت از ستون فقرات رخ دهد، اما معمولا در ناحیه قفسهسینه بیشتر دیده میشود.
- تنگی فورامینال کانال نخاع: این نوع تنگی زمانی رخ میدهد که فورامن، سوراخهایی که اعصاب ریشهای از آنها عبور میکنند، باریک شود. فورامن یک سوراخ کوچک در هر طرف مهره است که به اعصاب اجازه میدهد از ستون فقرات خارج شوند و به اندامها برسند. تنگی فورامینال میتواند ناشی از رشد زیادی استخوان، فتق دیسک، رشد تومور، التهاب یا عوامل دیگر باشد. این نوع تنگی میتواند سبب فشار بر روی اعصاب ریشهای شود. تنگی فورامینال میتواند در هر قسمت از ستون فقرات رخ دهد، اما معمولا در ناحیه گردن یا کمر بیشتر دیده میشود.
- تنگی مالامینار کانال نخاع: این نوع تنگی زمانی رخ میدهد که مالامینا، بخش پایینی لامینا، باریک شود. مالامینا یک استخوان نازک است که از پشت ستون فقرات به سمت پایین میرود و کانال نخاعی را احاطه میکند. تنگی مالامینار میتواند ناشی از رشد زیادی استخوان، رشد تومور، کیست یا عوامل دیگر باشد. این نوع تنگی میتواند سبب فشار بر روی نخاع و اعصاب ریشهای شود. تنگی مالامینار میتواند در هر قسمت از ستون فقرات رخ دهد، اما معمولا در ناحیه کمری بیشتر دیده میشود.
روشهای درمان تنگی کانال نخاع
روشهای درمان تنگی کانال نخاعی بستگی به شدت و موقعیت تنگی، سلامت کلی بیمار و نیز وجود هرگونه مشکلات پیوسته به آن دارد.
درمانهای غیرجراحی میتوانند شامل موارد زیر باشند:
- داروهای ضد التهاب یا ضد درد، مانند ایبوپروفن، ناپروکسن یا آسپرین، که میتوانند در کاهش التهاب و درد کمک کنند
- تزریقات کورتیکواستروئید، که میتوانند در کاهش التهاب و فشار بر روی اعصاب مؤثر باشند
- فیزیوتراپی، که میتواند با استفاده از تمرینات، ماساژ، گرما، سرما یا الکتریک، عضلات و مفاصل را تقویت و انعطافپذیری را افزایش دهد
- وسایل پشتیبانی، مانند عصا، چوبدستی، کمربند یا گردنبند، که میتوانند در حفظ تعادل و کاهش فشار بر روی ستون فقرات کمک کنند
- تغییرات در سبک زندگی، مانند کاهش وزن با استفاده از رژیم لاغری و ورزش های مجاز، جلوگیری از فعالیتهای آسیبرسان، استراحت مناسب و تغذیه سالم
در برخی از موارد، درمانهای غیرجراحی ممکن است کافی نباشند یا علائم را بدتر کنند. در این صورت، ممکن است نیاز به جراحی باشد. جراحی برای تنگی کانال نخاع هدف دارد که فضای کانال نخاعی را افزایش دهد و فشار بر روی نخاع و اعصاب را کاهش دهد. روشهای مختلفی برای جراحی تنگی کانال نخاع وجود دارد که بسته به موقعیت و شدت تنگی، میتوان از آنها استفاده کرد. برخی از روشهای رایج جراحی عبارتند از:
- لامینکتومی، که در آن بخشی از استخوان ستون فقرات که کانال نخاعی را پوشش میدهد، برداشته میشود
- دیسککتومی، که در آن بخشی از دیسک بین مهرهای که به سمت کانال نخاعی بروز کرده است، برداشته میشود
- فورامینوتومی، که در آن بخشی از استخوان ستون فقرات که محل خروج اعصاب از کانال نخاعی را تشکیل میدهد، برداشته میشود
- فیوژن، که در آن دو یا چند مهره به هم متصل میشوند تا حرکت آنها را محدود کنند
- جایگزینی دیسک، که در آن دیسک بین مهرهای با یک دیسک مصنوعی تعویض میشود
جراحی برای تنگی کانال نخاع ممکن است در کاهش درد و بهبود عملکرد مؤثر باشد، اما همچنین ممکن است خطرات و عوارضی را به همراه داشته باشد. برخی از خطرات و عوارض جراحی عبارتند از:
- عفونت، خونریزی، آسیب به نخاع یا اعصاب، سیاتیک، تشکیل مجدد تنگی، تشکیل مفصل مصنوعی، نارسایی فیوژن، شکستگی مهره، تغییر در تراز ستون فقرات و مشکلات در مثانه یا روده
- نیاز به جراحی مجدد، مانند تعویض دیسک یا فیوژن اضافی
- عوارض جانبی داروها، مانند کورتیکواستروئیدها یا مسکنها
- مشکلات در زخمهای جراحی، مانند عفونت، باز شدن یا زخمهای مزمن
آیا حجامت برای تنگی کانال نخاع موثر است؟
حجامت یک روش درمانی سنتی است که در آن با استفاده از لیوانهای خلاء یا برشهای کوچک، خون از سطح پوست جذب میشود. حجامت معمولاً برای درمان درد، التهاب، سمزدایی و بهبود جریان خون استفاده میشود. برخی از افراد ممکن است حجامت را برای تنگی کانال نخاع نیز امتحان کنند.
اما آیا حجامت برای تنگی کانال نخاع موثر است؟ پاسخ به این سوال به دلایل مختلف دشوار است. اول اینکه، شواهد علمی کافی برای اثبات یا رد اثر حجامت برای تنگی کانال نخاع وجود ندارد. بیشتر مطالعاتی که در این زمینه انجام شدهاند، کیفیت پایین، تعداد کم، نمونهگیری نامناسب یا تعارض منافع داشتهاند. دوم اینکه، حجامت یک روش درمانی ناهمگن است که بسته به نوع، مکان، زمان، فرکانس و شدت آن، ممکن است نتایج متفاوتی داشته باشد. سوم اینکه، حجامت ممکن است باعث عوارضی مانند عفونت، خونریزی، کبودی، آسیب به پوست، آلرژی، سوختگی، سرگیجه، استفراغ یا بیهوشی شود. چهارم اینکه، حجامت ممکن است با برخی از درمانهای دیگر، مانند داروها، جراحی یا فیزیوتراپی، تداخل داشته باشد یا اثر آنها را کاهش دهد.
بنابراین، پاسخ به این سوال که آیا حجامت برای تنگی کانال نخاع موثر است، مبهم و نامطمئن است. برخی از افراد ممکن است از این روش درمانی رضایت داشته باشند و برخی دیگر نه. بهتر است قبل از انجام حجامت، با پزشک خود مشورت کنید و از مزایا و معایب آن آگاه شوید. همچنین، اگر حجامت را انجام میدهید، مراقب عوارض آن باشید و در صورت بروز هرگونه مشکل، به پزشک خود مراجعه کنید.
مزایا و معایب حجامت برای تنگی کانال نخاع
حجامت برای تنگی کانال نخاع ممکن است مزایا و معایبی را داشته باشد که در اینجا به برخی از آنها اشاره میکنیم:
مزایا
- حجامت ممکن است در کاهش درد و التهاب ناشی از تنگی کانال نخاع موثر باشد، چرا که میتواند جریان خون را به ناحیه مورد نظر افزایش دهد و سموم را از بدن خارج کند
- حجامت ممکن است در بهبود عملکرد اعصاب و عضلات مؤثر باشد، چرا که میتواند انقباض عضلات را کاهش دهد و انتقال سیگنالهای عصبی را بهبود بخشد
- حجامت ممکن است در افزایش انعطافپذیری و حرکت ستون فقرات موثر باشد، چرا که میتواند فشار بر روی مفاصل را کاهش دهد و بافتهای نرم را ارتقا دهد
- حجامت ممکن است در کاهش استرس و اضطراب موثر باشد، چرا که میتواند هورمونهای مثبت مانند اندورفین و سروتونین را تحریک کند و تعادل بدن و ذهن را برقرار کند
- حجامت ممکن است در کاهش هزینههای درمانی موثر باشد، چرا که میتواند یک روش درمانی ارزان، ساده و قابل دسترس باشد
معایب
- حجامت ممکن است باعث عوارضی مانند عفونت، خونریزی، کبودی، آسیب به پوست، آلرژی، سوختگی، سرگیجه، استفراغ یا بیهوشی شود، به خصوص اگر به صورت ناصحیح یا توسط افراد غیرمجرب انجام شود
- حجامت ممکن است با برخی از درمانهای دیگر، مانند داروها، جراحی یا فیزیوتراپی، تداخل داشته باشد یا اثر آنها را کاهش دهد، به خصوص اگر بدون هماهنگی با پزشک انجام شود
- حجامت ممکن است شواهد علمی کافی برای اثبات یا رد اثر آن برای تنگی کانال نخاع نداشته باشد و بیشتر بر اساس باورها، تجربیات و سنتهای فرهنگی باشد
- حجامت ممکن است موقتی باشد و نتایج آن برای همه یکسان نباشد و بستگی به شرایط فردی، نوع، مکان، زمان، فرکانس و شدت حجامت داشته باشد
جراحی برای درمان تنگی کانال نخاع
جراحی برای درمان تنگی کانال نخاع یکی از گزینههای درمانی است که در مواردی که درمانهای غیرجراحی کافی نباشند یا علائم را بدتر کنند، مورد استفاده قرار میگیرد. جراحی برای تنگی کانال نخاع هدف دارد که فضای کانال نخاعی را افزایش دهد و فشار بر روی نخاع و اعصاب را کاهش دهد. در این بخش به بررسی مراحل، خطرات و نتایج جراحی برای تنگی کانال نخاع میپردازیم.
مراحل جراحی
جراحی برای تنگی کانال نخاع معمولاً تحت بیهوشی کلی انجام میشود، یعنی بیمار در طول عمل بیهوش است. مدت زمان عمل بستگی به نوع، موقعیت و شدت تنگی دارد، اما معمولاً بین یک تا سه ساعت طول میکشد. مراحل کلی جراحی به شرح زیر است:
- پزشک جراح با استفاده از رادیوگرافی، محل دقیق تنگی را تعیین میکند و نشانهگذاری میکند
- پزشک جراح با استفاده از یک برش کوچک در پوست، به ستون فقرات دسترسی پیدا میکند و بافتهای اضافی را از بین میبرد
- پزشک جراح با استفاده از ابزارهای خاص، بخشی از استخوان ستون فقرات یا دیسک بین مهرهای را که باعث تنگی کانال نخاع شده است، برداشته یا کوچک میکند
- پزشک جراح با استفاده از رادیوگرافی، میزان فضای کانال نخاعی را بررسی میکند و از افزایش آن مطمئن میشود
- پزشک جراح در صورت نیاز، از روشهای تثبیت مهرهها، مانند فیوژن یا جایگزینی دیسک، استفاده میکند
- پزشک جراح زخم را با دوختن یا چسباندن بسته و پانسمان میکند
خطرات جراحی
جراحی برای تنگی کانال نخاع مانند هر جراحی دیگری، خطرات و عوارضی را به همراه دارد که باید قبل از انجام آن در نظر گرفته شوند. برخی از خطرات و عوارض جراحی عبارتند از:
- عفونت، خونریزی، آسیب به نخاع یا اعصاب، سیاتیک، تشکیل مجدد تنگی، تشکیل مفصل مصنوعی، نارسایی فیوژن، شکستگی مهره، تغییر در تراز ستون فقرات و مشکلات در مثانه یا روده
- نیاز به جراحی مجدد، مانند تعویض دیسک یا فیوژن اضافی
- عوارض جانبی داروها، مانند کورتیکواستروئیدها یا مسکنها
- مشکلات در زخمهای جراحی، مانند عفونت، باز شدن یا زخمهای مزمن
نتایج جراحی
جراحی برای تنگی کانال نخاع ممکن است در کاهش درد و بهبود عملکرد مؤثر باشد، اما نتایج آن برای همه یکسان نیست و بستگی به شرایط فردی، نوع، موقعیت و شدت تنگی دارد. برخی از نتایج ممکن جراحی عبارتند از:
- بهبود در کیفیت زندگی، مانند کاهش درد، افزایش تحمل فعالیت، افزایش اعتماد به نفس و رضایت از خود
- نیاز به مراقبتهای پس از عمل، مانند استفاده از وسایل پشتیبانی، مصرف داروها، رعایت دستورالعملهای پزشکی، مراجعه به پزشک یا پرستار، انجام تمرینات توصیه شده و مراجعه به فیزیوتراپ
- نیاز به زمان برای بهبود، مانند ماندن در بیمارستان، محدودیت در حرکت یا فعالیت، کاهش در عملکرد شغلی یا اجتماعی و احتمال بروز علائم مجدد
- ریسک بروز عوارض، مانند عفونت، خونریزی، آسیب به نخاع یا اعصاب، سیاتیک، تشکیل مجدد تنگی، تشکیل مفصل مصنوعی، نارسایی فیوژن، شکستگی مهره، تغییر در تراز ستون فقرات و مشکلات در مثانه یا روده
نتیجه گیری
تنگی کانال نخاع یک بیماری است که در آن فضای کانال نخاعی کاهش مییابد و باعث فشار بر روی نخاع و اعصاب میشود. این بیماری میتواند علائم مختلفی را از جمله درد، بیحسی، ضعف، تغییرات عملکرد مثانه و روده و مشکلات در راه رفتن ایجاد کند. تنگی کانال نخاع میتواند در هر قسمتی از ستون فقرات رخ دهد، اما معمولا در ناحیه گردن یا کمر بیشتر دیده میشود.
روشهای درمان تنگی کانال نخاع بستگی به شدت و موقعیت تنگی، سلامت کلی بیمار و نیز وجود هرگونه مشکلات پیوسته به آن دارد. در برخی از موارد، درمانهای غیرجراحی مانند داروها، تزریقات، فیزیوتراپی، وسایل پشتیبانی و تغییرات در سبک زندگی میتوانند کافی باشند. در برخی از موارد، درمانهای غیرجراحی ممکن است کافی نباشند یا علائم را بدتر کنند. در این صورت، ممکن است نیاز به جراحی باشد. جراحی برای تنگی کانال نخاع هدف دارد که فضای کانال نخاعی را افزایش دهد و فشار بر روی نخاع و اعصاب را کاهش دهد. جراحی برای تنگی کانال نخاع ممکن است در کاهش درد و بهبود عملکرد مؤثر باشد، اما همچنین ممکن است خطرات و عوارضی را به همراه داشته باشد.
حجامت یک روش درمانی سنتی است که در آن با استفاده از لیوانهای خلاء یا برشهای کوچک، خون از سطح پوست جذب میشود. حجامت معمولاً برای درمان درد، التهاب، سمزدایی و بهبود جریان خون استفاده میشود. برخی از افراد ممکن است حجامت را برای تنگی کانال نخاع نیز امتحان کنند. اما آیا حجامت برای تنگی کانال نخاع موثر است؟ پاسخ به این سوال مبهم و نامطمئن است. حجامت ممکن است مزایا و معایبی را داشته باشد که باید قبل از انجام آن در نظر گرفته شوند.