دیسک کمر مهرههای 4 و 5 یکی از شایعترین انواع دیسک کمر است که میتواند باعث درد، ضعف، بیحسی و سیاتیک شود. در این مقاله به علت، علائم، درمان دیسک کمر مهره 4 و 5 و تأثیر فیزیوتراپی در درمان این مشکل پرداخته میشود.
علت بیرونزدگی دیسک مهرههای 4 و 5
دیسک بین مهرهای یک ساختار نرم و لاستیکی است که بین دو مهره قرار دارد و نقش یک بالشتک را برای جذب فشار و حفظ انعطافپذیری ستون فقرات ایفا میکند. دیسک بین مهرهای از دو بخش تشکیل شده است: یک بخش مرکزی به نام نوکلئوس پولپوزوس که شامل یک ماده ژلاتینی است و یک بخش خارجی به نام آنولوس فیبروزوس که شامل چندین لایه فیبر کلاژن است.
بیرونزدگی دیسک بین مهرهای زمانی رخ میدهد که بخش مرکزی دیسک از بخش خارجی آن بیرون زده و بر روی ریشههای عصبی فشار وارد میکند. این فشار میتواند باعث درد، التهاب، ورم و تحریک عصبی شود. بیرونزدگی دیسک میتواند در هر قسمت از ستون فقرات اتفاق بیفتد، اما شایعترین محل آن دیسک کمر مهرههای 4 و 5 است. علت این است که این دو مهره بیشترین حرکت و فشار را در ستون فقرات تحمل میکنند. در ادامه به درمان دیسک کمر مهره 4 و 5 میپزداریم.
عوامل مختلفی میتوانند باعث بیرونزدگی دیسک کمر مهرههای 4 و 5 شوند. برخی از این عوامل عبارتند از:
- پیری: با افزایش سن، دیسکها کمآب و سختتر میشوند و توانایی جذب فشار را از دست میدهند. این باعث میشود که دیسکها آسیبپذیرتر و مستعد بیرونزدگی شوند.
- آسیبها: ضربه، سقوط، تصادف و حرکات ناگهانی میتوانند باعث شکستگی یا پارگی بخش خارجی دیسک شده و ماده مرکزی را بیرون بریزند.
- وزن اضافه: افزایش وزن باعث میشود که فشار بیشتری بر روی دیسکهای کمر وارد شود و آنها را فرسایش دهد.
- فعالیتهای تکراری: حرکات خمشدن، برافراشتن، چرخش و گرداندن کمر که به صورت مکرر انجام میشوند میتوانند باعث سایش و آسیب دیسکها شوند.
- نشستن طولانی: نشستن به مدت طولانی در یک وضعیت ثابت یا نامناسب میتواند باعث کاهش گردش خون در دیسکها شده و آنها را ضعیف کند.
- عدم ورزش: عدم ورزش باعث میشود که عضلات پشتی ضعیف شوند و نتوانند دیسکها را حمایت کنند. همچنین ورزش کمک میکند به افزایش گردش خون و تغذیه دیسکها.
علائم دیسک کمر مهرههای 4 و 5
بیرونزدگی دیسک کمر مهرههای 4 و 5 میتواند باعث ایجاد علائم مختلفی شود که بستگی به میزان و محل فشار بر روی ریشههای عصبی دارد. برخی از این علائم عبارتند از:
- درد در قسمت پایین کمر: این درد معمولاً در ناحیه میانی یا یک طرفه کمر احساس میشود و ممکن است به باسن، ران، زانو و پا تیر بکشد. درد ممکن است با حرکت، خمشدن، نشستن، سرفه، عطسه و خندیدن تشدید شود.در ادامه به درمان دیسک کمر مهره 4 و 5 میپردازیم .
- بیحسی یا کاهش حس در پا: این عارضه زمانی رخ میدهد که فشار بر روی ریشه عصبی باعث قطع ارتباط بین عصب و پوست شود. بیحسی ممکن است در قسمت جلوی ران، پشت پا، کف پا یا انگشتان پا احساس شود.
- کاهش عملکرد عضلات در پا: این عارضه زمانی رخ میدهد که فشار بر روی ریشه عصبی باعث کاهش توانایی عضلات در انقباض و انبساط شود. کاهش عملکرد عضلات ممکن است در قسمت جلوی ران، پشت پا، کف پا یا انگشتان پا مشاهده شود.
- سیاتیک: این عارضه زمانی رخ میدهد که فشار بر روی ریشه عصبی سیاتیک باعث درد شدید و تیرکشنده در پا شود. سیاتیک ممکن است از کمر تا پا و تا انگشتان پا احساس شود و با حرکت، خمشدن، نشستن و برافراشتن پا تشدید شود.
درمان دیسک کمر مهره 4 و 5
درمان دیسک کمر مهره 4 و 5 بستگی به شدت و مدت علائم دارد. در بیشتر موارد، درمان غیرجراحی میتواند موثر باشد و علائم را تسکین دهد. روش های غیرجراحی برای درمان کمر درد شامل موارد زیر است:
- استراحت: استراحت موقت از فعالیتهایی که باعث تشدید درد میشوند میتواند به بهبود علائم کمک کند. اما استراحت طولانی مدت ممکن است باعث ضعیف شدن عضلات و کاهش انعطافپذیری شود. بنابراین، استراحت باید با فعالیتهای ملایم و منظم همراه باشد.
- داروها: داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAID) مانند ایبوپروفن، ناپروکسن و آسپرین میتوانند به کاهش التهاب و درد کمک کنند. داروهای ضد درد مانند پاراستامول، ترامادول و کدئین میتوانند به تسکین درد شدید و مزمن کمک کنند. داروهای ضد اسپاسم مانند باکلوفن، تیزانیدین و سیکلوبنزاپرین میتوانند به رفع اسپاسم عضلانی کمک کنند. داروهای ضد افسردگی مانند آمیتریپتیلین، دولوکستین و گاباپنتین میتوانند به کنترل درد عصبی و افزایش خلق و خو کمک کنند. داروهای کورتون مانند پردنیزولون، متیلپردنیزولون و دکسامتازون میتوانند به کاهش التهاب و ورم شدید کمک کنند. این داروها ممکن است عوارض جانبی داشته باشند و باید تحت نظر پزشک مصرف شوند.
- تزریقات: تزریقات کورتون میتوانند به کاهش التهاب و ورم در ناحیه دیسک بیرونزده کمک کنند. این تزریقات معمولاً تحت راهنمایی تصویربرداری مانند فلوروسکوپی یا CT Scan انجام میشوند. این تزریقات ممکن است عوارض جانبی داشته باشند و باید تحت نظر پزشک انجام شوند.
- فیزیوتراپی: فیزیوتراپی میتواند به تقویت عضلات پشتی، افزایش انعطافپذیری ستون فقرات، بهبود وضعیت بدن، کاهش فشار بر روی دیسکها و تسکین درد کمک کند. فیزیوتراپی شامل تمرینات حرکتی، تمرینات انعطافپذیری، تمرینات تعادلی، تمرینات تقویتی، تکنیکهای تنفسی، تکنیکهای اصلاح وضعیت، تکنیکهای آرامسازی، تکنیکهای ماساژ، تکنیکهای الکتروتراپی، تکنیکهای گرما و سرما درمانی و تکنیکهای جریان خونی میشود.
تأثیر فیزیوتراپی در درمان دیسک کمر مهرههای 4 و 5
فیزیوتراپی یکی از مؤثرترین روشهای غیرجراحی برای درمان دیسک کمر مهره 4 و 5 است که میتواند به بهبود علائم و کیفیت زندگی بیماران کمک کند. فیزیوتراپی مزایای زیر را دارد:
- کاهش درد: فیزیوتراپی میتواند با استفاده از تکنیکهای مختلف به کاهش درد ناشی از فشار بر روی ریشههای عصبی کمک کند. برخی از این تکنیکها عبارتند از ماساژ، الکتروتراپی، گرما و سرما درمانی و جریان خونی. این تکنیکها میتوانند باعث کاهش التهاب، ورم، اسپاسم عضلانی و تحریک عصبی شوند و در نتیجه درد را تسکین دهند.
- تقویت عضلات: فیزیوتراپی میتواند با استفاده از تمرینات تقویتی به تقویت عضلات پشتی کمک کند.
- بینگ: ادامه مقاله نمونه را در زیر میتوانید ببینید:
- حمایت از ستون فقرات و کاهش فشار بر روی دیسکها دارند. عضلات پشتی قوی میتوانند باعث کاهش بیرونزدگی دیسکها شوند و جلوگیری از بروز مجدد آنها کنند.
- افزایش انعطافپذیری: فیزیوتراپی میتواند با استفاده از تمرینات انعطافپذیری به افزایش انعطافپذیری ستون فقرات و مفاصل کمک کند. انعطافپذیری بالا میتواند باعث کاهش احتمال آسیب دیدن دیسکها شود و حرکتهای روزانه را آسانتر کند.
- بهبود وضعیت بدن: فیزیوتراپی میتواند با استفاده از تکنیکهای اصلاح وضعیت به بهبود وضعیت بدن کمک کند. وضعیت بدن مناسب میتواند باعث کاهش فشار بر روی دیسکها شود و از تشدید علائم جلوگیری کند. فیزیوتراپی میتواند راهنماییهایی را در مورد وضعیت بدن در حین نشستن، ایستادن، خوابیدن، برافراشتن و حمل بار ارائه دهد.
- افزایش خلق و خو: فیزیوتراپی میتواند با استفاده از تکنیکهای آرامسازی و تنفسی به افزایش خلق و خو کمک کند. خلق و خو بالا میتواند باعث کاهش استرس، افسردگی و اضطراب شود که ممکن است علائم را تشدید کنند. همچنین خلق و خو بالا میتواند باعث افزایش اعتماد به نفس و انگیزه برای بهبود شود.
نتیجهگیری
دیسک کمر مهرههای 4 و 5 یک مشکل رایج است که میتواند باعث درد، بیحسی، ضعف و سیاتیک شود. درمان دیسک کمر مهره 4 و 5 بستگی به شدت و مدت علائم دارد. در بیشتر موارد، درمان غیرجراحی میتواند موثر باشد و علائم را تسکین دهد. فیزیوتراپی یکی از مؤثرترین روشهای درمان غیرجراحی است که میتواند به تقویت عضلات، افزایش انعطافپذیری، بهبود وضعیت بدن، کاهش درد و افزایش خلق و خو کمک کند. برای بهترین نتیجه، بیماران باید با پزشک خود مشورت کنند و برنامه درمانی مناسب را دنبال کنند.